مراقبت های قبل و بعد از جراحی فک
بی‌شک توجه به مراقبت جراحی فک یا همان بایمکس، کمک می‌کند تا پروسه بهبودی شما سریع‌تر پیش رود و تجربه بروز عوارض جانبی نیز به حداقل برسد. این نکته را فراموش نکنید که موفقیت بایمکس محدود به اتاق عمل نیست! یعنی در صورتی که به دنبال بهبود و رسیدن به نتیجه دلخواه هستید، می‌بایست به نکاتی که برای مراقبتهای بعد از جراحی فک ذکر کردیم، توجه کنید. رعایت این نکات منجر به کاهش ریسک ایجاد عفونت، پیشگیری از باز شدن بخیه‌ها و اختلال در روند جوش خوردگی فک خواهد شد.
درابتدا باید بدانیدکه لازم است بیمار چندین ساعت قبل NPO باشد. NPO یعنی از هشت ساعت قبل از زمان حضور در بیمارستان ازخوردن وآشامیدن پرهیز کند.
همچنین برای روز عمل خانم‌ها بدون آرایش و لاک ناخن و بدون زیورآلات و آقایان با اصلا ح کامل صورت بدون ریش وسبیل برای عمل حاضر شوند.
مراقبت از بیمار در اتاق عمل، ریکاوری و بخش بستری چگونه است؟
در ابتدا از این موضوع مطمئن باشید که پرسنل ورزیده و آگاهی در اتاق عمل و ریکاوری و بخش بستری کاملاً از شما مراقبت خواهند نمود. پس از پایان عمل در ریکاوری ماسک اکسیژن بر روی صورت قرارمی‌گیرد و ممکن است مقداری ترشحات از دهان وبینی خارج گردد که توسط پرسنل در ریکاوری ساکشن می‌شود. ولی شما کاملاً قادر خواهید بود دهان خود را باز وبسته نمائید وهیچگونه محدودیتی در این امر وجود ندارد. در این مدت تخت شما به صورت شیب‌دار تنظیم می‌شود، یعنی با زاویه 45درجه بطوری که سر شما بالاتر از تنه قرار می‌گیرد. این موضوع به کاهش تورم بعد از عمل کمک می‌کند. بالا بودن سر برای مدت 7 تا 10 روز بعد از عمل هم مفید است و در منزل هم باید رعایت گردد.
بعد از جراحی فک، مراقبتهای بعد از عمل نقش کلیدی در روند بهبود دارن. در روزهای اول، تورم و کبودی طبیعی‌ان و معمولاً در هفته اول به اوج می‌رسن. استفاده منظم از کمپرس سرد در ۴۸ ساعت اول می‌تونه به کاهش تورم کمک کنه. تغذیه‌ی شما باید کاملاً نرم، پرکالری و سرشار از پروتئین باشه تا بافت‌ها بهتر ترمیم بشن. سوپ، پوره، شیر و مکمل‌های تغذیه‌ای گزینه‌های مناسبی هستن. بهداشت دهان با سرم شست‌وشو یا دهان‌شویه‌ی بدون الکل بسیار مهمه تا از عفونت جلوگیری بشه. مصرف دقیق داروهای تجویز شده، به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها، باید طبق دستور انجام بشه. هرگونه درد شدید، تب یا ترشح غیرطبیعی از ناحیه جراحی رو جدی بگیرید و سریع با ما در تماس باشید.
عوارض احتمالی پس از جراحی بایمکس
حداکثر تورم ظرف 48ساعت بعد از عمل مشاهده می‌گردد و پس از 7 تا 10 روز کاهش می یابد. البته بعد از 4هفته پس از عمل 70% ورم کاهش یافته که ممکن است تا 9ماه نیز تورم جزئی مشاهده گردد.
بی حسی لبهای بالا و پائین همراه با تورم و سوزش ناشی از برشهای جراحی طبیعی می باشد و نیازی به نگرانی نیست.
دلیل خونریزی بعد از جراحی فک چیست؟
این امری طبیعی است که در طول 7 تا 10 روز اول بیمار دچار نشت خون از دهان گردد. البته نباید به صورت شدید باشد، معمولاً پس از چند دقیقه متوقف می شود. خونریزی از بینی در هفته اول مشاهده می‌گردد که به صورت خون سیاه رنگ است و معمولاً در هنگام ایستادن و خم شدن اتفاق میافتد.
اگر خونریزی بیش از یک نشت خون سیاه باشد، به اورژانس بیمارستان مراجعه نماید یا در مواقع اضطراری با شماره تلفنی که برای مواقع اورژانس به شما داده شده است تماس بگیرید.
نـوبـت دهی و مشاوره آنــلاین با دکتر فیروزه‌ای
مراقبتهای بعد از جراحی فک؛ در بیمارستان و روزهای بعد از ترخیص
تورم و گرفتگی بینی از مشکلات بعد از عمل خواهد بود و ممکن است تا بعد از 48ساعت بدتر گردد. برای کمک به بهبودی این مشکل استفاده از اسپری بینی و تمیز کردن بینی با استفاده از گوش پاک کن مؤثر خواهد بود. در دو هفته اول عمل جداً از فین کردن پرهیز کنید.
در این مدت اگر دچار تهوع شدید با خم نمودن سر به داخل ظرف مخصوصی که به شما داده می‌شود اجازه دهید محتویات معده خارج گردد. این ترشحات در شب اول به‌صورت خون سیاه رنگ می باشد.
آشامیدن میزان مناسب مایعات به صورت روزانه حدود 2-3 لیتر شامل آبمیوه که بهترین آن آب سیب است توصیه می‌شود. رعایت این موضوع نه تنها مشکلات شما را کاهش داده، بلکه به ترخیص زودتر شما از بیمارستان کمک خواهد نمود.
عدم کنترل ترشح بزاق دهان نیز یکی از مشکلات است که می توانید با گذاشتن یک حوله کوچک زیر چانه بیمار در هفته اول از ریختن آب دهان جلوگیری نمایید.( درروزهای اول استفاده از دستگاه بخور سرد یا گرم به بیمار برای تنفس بهتر کمک می‌کند) در روزهای اول مکررا لبهای بیمار با پماد ویتامین آ چرب شود.
داروهای در زمان حضور در بیمارستان + نحوه مصرف
آنتی بیوتیک
مترونیدازول و آمپیسیلین
آمپول دگزا متازول
کمک به کاهش تورم و درد
آمپول پلازیل
جهت بهبود حالت تهوع
آمپول سایمیتیدن
بهبود درد معده
شیاف دیکلوفناک
جهت کاهش درد
داروهای بعد از ترخیص از بیمارستان + نحوه مصرف
بعد از ترخیص از بیمارستان در منزل به مدت ده روز می‌بایست داروهای زیر را به صورت منظم مصرف کنید.
شربت کوآموکسی کلاو
هر 8 ساعت 5 سی سی
شربت ایبو پروفن
در صورت درد 2 قاشق پس از غذا
قرص کلونوزپام
یک عدد قبل از خواب
شیاف دیکلوفناک
در صورت احساس درد در مفصل
تغذیه بعد از جراحی فک چگونه باشد؟
توجه به رژیم غذایی تجویز شده، جزو اصلی مراقبتهای بعد از جراحی فک محسوب می‌شود.
از 24ساعت اول به مدت 10 روز
توصیه می شود که در 10روز اول بعد از عمل مایعات با استفاده از قاشق و لیوان مصرف شود و استفاده از نی توصیه نمی‌گردد. زمان مصرف مایعات دردفعات بیشتر از 3بار حدود 6 تا 7 بار در روز تنظیم گردد. در این مدت تغذیه باید به صورت غذای غیر جویدنی باشد تا فشار به روی پیچ و پلاکها را کاهش دهد و دراین دوره غذا را آسیاب نموده تا به جویدن نیاز نداشته باشد. غذاهایی مثل سوپ، milk shake ، baby food مناسب است و همچنین مصرف مکمل‌های غذایی، مایعات شفاف به میزان زیاد مانند آب، به تمیز نمودن دهان کمک خواهد نمود.
توجه : از آنجائیکه برای بیماران در هنگام عمل از پیچ و پلاک جهت ترمیم استخوان فک استفاده می شود و فک پائین به فک بالا قفل نمی گردد، بیمارن می توانند به حالت عادی بلافاصله بعد از عمل دهان خود را بازو بسته نمایند.
این نکته را توجه داشته باشید تا آنجا که می توانید به تغذیه خود رسیدگی کنید تا ترمیم زخمهای شما سرعت بیشتری بگیرد.
از 10 تا 28 روز پس از عمل
در این دوره نیاز نیست غذا حتماً به صورت مایع باشد. پس می توانید غذاهایی را که به حداقل جویدن نیاز دارند، میل کنید.
4 تا 8 هفته
در این مرحله جویدن آغاز می‌گردد. غذا باید درمراحل اولیه با قوام نرم و بعد به سمت غذاهایی همچون همبرگر و کباب کوبیده ، برنج کته و خورشت‌های ایرانی که خوب پخته شده باشند می رود. باید توجه داشت که در این مرحله فک بیمار هنگام جویدن زود خسته می شود. به طوری که تا 2 یا 3 ماه این حالت ممکن است ادامه بیابد تا فک به محل جدید اتصال کامل بیابد.
نکته : از مصرف غذاهایی که نیاز به جویدن طولانی دارد خودداری نمایید. پس فراموش نکنید که مصرف غذاهای نرم، جزو اصلی مراقبت های بعد از جراحی فک بالا و پایین است.
در دوره نقاهت جراحی فک، از چه غذاهایی پرهیز کنیم؟
در زمینه مراقبتهای بعد از جراحی فک، یک سری ممنوعیت‌های غذایی نیز وجود دارد. مثلا از مصرف غذاهای زیر، باید اجتناب کنید.
- غذاهای سفت و جویدنی مثل گوشت‌های کبابی، استیک، آجیل‌ها، یخ یا خوراکی‌های منجمد سخت، نان‌های خشک یا تُست‌شده، ته‌دیگ
- خوراکی‌های ترد و شکننده مثل: چیپس، پفک، کراکرهای خشک، پاپ کورن
- سبزیجات خام سفت مثل: هویج، کرفس و خیار سفت
- غذاهای چسبناک و کش‌دار؛ از جمله آدامس، پاستیل و شکلات‌های چسبناک
- غذاهایی که نیاز به گاز زدن دارند؛ مثل سیب یا گلابی کامل
- ساندویچ‌های بزرگ و همبرگر
- نان بربری، سنگک یا سایر نان‌های ضخیم
- نوشیدنی‌های حاوی الکل یا کافئین زیاد مثل قهوه و یا نوشیدنی انرژی‌زا
- نوشیدنی‌های گازدار
- نوشیدنی‌های خیلی داغ
- غذاهای خیلی اسیدی یا تند مثل آب لیمو و فلفل زیاد
- استفاده از نی برای نوشیدن
برای کاهش تورم و کبودی بعد از بایمکس چه کار کنیم؟
یکی از نکاتی که باید در مراقبت جراحی فک به آن توجه کنید، استفاده از کمپرس سرد تا 48 ساعت بعد از جراحی است. ضمن اینکه قبل از خواب نیز باید سر را بالا قرار دهید؛ یعنی سر نسبت به کل بدن، بالاتر قرار گیرد. اینکار با قرار دادن چند بالش روی هم، امکان‌پذیر است.
برای پیشگیری از ورم داروهای ضدالتهابی را که تجویز کردیم را به طور منظم مصرف کنید. بعد از گذشت 48 ساعت بعد از جراحی، کمپرس گرم را شروع کنید.
ورزش و فعالیت بدنی بعد از جراحی فک
بیماران می توانند ورزش سبک را به محض اینکه در خود احساس توانایی نمایند آغاز کنند. اما به هیچ وجه فعالیت ورزش که ممکن است ضربهای به فک شما وارد نماید را انجام ندهید. می توانید از ایروبیک سبک، شنا و دویدن آغاز نمایید، ولی دندانهای خود را بهم فشار ندهید و وزنه سنگین بلند نکنید.
زمان برگشت به فعالیتهای روزمره
توجه به فعالیت بدنی نیز جزو مراقبت های بعد از جراحی فک به حساب می‌آید. اکثر بیماران پس از 7 تا10 روز بعد عمل می توانند به محل کار و تحصیل خود برگردند. این زمان ممکن است در بعضی از بیماران طولانی تر شود، پس از عمل جراحی فک خستگی امری طبیعی است. اگر چه راه مقابله با آن تغذیه مناسب است تا سطح انرژی به حد طبیعی برسد. البته ترمیم استخوان‌های فک 4 تا 8 هفته به طول می انجامد و برای اینکه تمام بدن جراحی را بازسازی نماید، حدود 2 تا 3 ماه زمان نیاز است. بنابراین باید مواظب باشید که به فک ضربه وارد نگردد.
ورزش و فعالیت بدنی بعد از جراحی فک
بیماران می توانند ورزش سبک را به محض اینکه در خود احساس توانایی نمایند آغاز کنند. اما به هیچ وجه فعالیت ورزش که ممکن است ضربهای به فک شما وارد نماید را انجام ندهید. می توانید از ایروبیک سبک، شنا و دویدن آغاز نمایید، ولی دندانهای خود را بهم فشار ندهید و وزنه سنگین بلند نکنید.
باز نمودن دهان بعد از جراحی فک چگونه است؟
از آنجائی که عمل جراحی فک باعث التهاب عضلات و استخوان صورت می‌گردد، حرکت فک با محدودیت‌هایی روبرو است. پس باید مراقبت های بعد از بایمکس در زمینه باز نمودن دهان را نیز جدی بگیرید.
10 روز اول بعد از عمل
هرگونه تمرین شدید در 10 روز اول پس از عمل ممنوع است، خیلی آرام دهان خود را باز نمایید.
از 10 روز تا آخر هفته چهارم
در این مدت روبه‌روی آینه باشید و فک را باز و بسته نمایید/ بهترین زمان بعد از غذا خوردن و پاک نمودن دهان است. در این مدت دهان به اندازه یک انگشت باز می شود در پایان هفته چهارم دهان به اندازه 2 انگشت باز می شود. بدین ترتیب به آرامی فک خود را به جلو و عقب و باز و بسته نمایید در حالی که عضلات صورت تحت کشش قرار گیرد.
گذاشتن کمپرس گرم در طرفین صورت در حالی که تمرینات بالا را انجام می دهید، کار را راحتتر خواهد کرد.
از هفته چهارم تا هشتم
در این مدت می بایستی قادر باشید چهار انگشت بین دندانهای خود قرار دهید. از ابتدای هفته ششم فیزیوتراپی مؤثر خواهد بود، به صورتی که فشار بین دندان‌ها وارد گردد تا به باز نمودن دهان کمک شود.
بهداشت دهان و دندان بعد از جراحی فک
توجه به بهداشت دهان و دندان نیز اصلی‌ترین بخش مراقبت های بعد از جراحی فک است. این مهم است که دهان خود را تمیز نگه دارید. از روز بعد از عمل دندان‌ها را با مسواک نرم ارتودنسی تمیز کرده و دهان را بعد از غذا با استفاده از سرم شستشو دهید. نوشیدن مقداری آب پس از هر بار غذا خوردن به تمیزنمودن دهان کمک می‌کند.
